DE SPAANSE FISCALITEIT- INTRODUCTIE

In mijn vorige artikel heb ik een korte uiteenzetting gegeven over de civiele wetgeving in Spanje, waarbij ik heb aangegeven dat er geen sprake is van één civiel recht dat in geheel Spanje geldt, maar dat in bepaalde regio´s in Spanje eigen wetgeving bestaat. Alleen in die regio’s waar géén eigen regelgeving geldt, wordt de Spaanse overkoepelende wetgeving toegepast. Een vergelijkbare situatie bestaat er voor de fiscale wetgeving in Spanje.

De onafhankelijke regio’s

Om de Spaanse fiscale wetgeving goed te kunnen begrijpen is het van belang te weten dat Spanje een land is dat uit verschillende ‘landen’ bestaat. In de grondwet van 1978 is Spanje onderverdeeld in 17 autonome regio’s (Comunidades Autónomas) plus twee autonome steden, te weten Ceuta en Melilla.

Een aantal soorten belastingen betreft nationale belastingen, maar voor een groot aantal belastingen is de bevoegdheid om belasting te heffen overgedragen aan de Comunidades Autónomas. Dat betekent dat er voor die belasting vaak wel een nationale regelgeving bestaat, maar dat de Comunidades zelfstandig regelgeving kunnen vastleggen, die hogere vrijstellingen en kortingen kunnen bevatten. Of en in hoeverre daar gebruik van wordt gemaakt hangt af van de betreffende Comunidad. De door de Comunidad berekende belasting mag nooit hoger uitkomen dan die door de staat berekend zou worden. Baskenland en Navarra vormen een uitzondering; op basis van historische rechten kunnen zij álle belastingen zelfstandig vastleggen.

Nationale belastingen

Een aantal belastingen is exclusief nationaal vastgelegd. Maar zelfs dan bestaan er nog uitzonderingen. De belangrijkste nationale belastingen zijn:

  • De inkomstenbelasting (I.R.P.F.) Het recht tot het innen van een percentage hiervan is echter overgedragen aan de Comunidades Autónomas. Uitzondering zijn echter het Baskenland en Navarra die de volledige inkomstenbelasting zelfstandig kunnen vastleggen.
  • De Belasting Toegevoegde Waarde (I.V.A.) is een nationale belasting. In theorie kunnen Baskenland en Navarra eigen tarieven hanteren, maar in de praktijk is dat nooit gebeurd. De Canarische Eilanden daarentegen hebben wel gebruik gemaakt van hun bevoegdheid om eigen tarieven vast te leggen.
  • De vennootschapsbelasting (I.S.) is een nationale belasting. Baskenland heeft echter eigen –lagere- tarieven.
  • Winst bij verkoop. Deze belasting is onderdeel van de inkomstenbelasting. De winst op de verkoop van een onroerend goed is in Spanje zwaar belast (19% voor niet residenten).

Regionale belastingen

Wegens de hoge mate van autonomie van de Spaanse Comunidades Autónomas is de heffingsbevoegdheid van een groot aantal belastingen overgedragen aan de autonome regio’s. Indien deze regio’s echter geen eigen tarief hebben vastgelegd, geldt het door de staat vastgelegde tarief. Voorbeelden zijn:

  • Overdrachtsbelasting. In de meeste regio’s bedraagt de overdrachtsbelasting op onroerend goed op dit moment 10%. In Cataluña echter wordt een overdracht boven de 1.000.000 euro met 11% belast. Sommige regio’s hanteren een percentage van 8%.
  • Erf- en schenkingsbelasting (I.S.D.) De Spaanse staat hanteert een algemeen geldend tarief. Nagenoeg alle Comunidades Autónomas hebben gebruik gemaakt van hun bevoegdheid om eigen wetgeving vast te leggen, en hierin veel grotere vrijstellingen en kortingen opgenomen. In veel comunidades zijn er dermate hoge vrijstellingen en kortingen van toepassing, dat er in het merendeel van Spanje geen of nauwelijks erfbelasting betaald hoeft te worden door erfgenamen in eerste graad.

Daarnaast is het zo dat ten aanzien van samenwonenden, die op basis van de landelijke regels niet gelijkgesteld worden met gehuwden, sommige Comunidades deze gelijkstelling wél in hun eigen wetgeving hebben vastgelegd. Echter hieraan verbinden deze Comunidades meestal strikte voorwaarden, zoals het als samenwonenden ingeschreven zijn in het (lokale) register voor partners.

Een groot verschil met bijvoorbeeld Nederland is dat op basis van de nationale fiscale wetgeving stiefkinderen niet gelijk gesteld worden met eigen kinderen.

  • Documentenbelasting. (A.J.D.) Alle economische handelingen die in notariële akte worden vastgelegd en die niet aan een andere belasting onderhevig zijn, worden met documentenbelasting belast. Daarbij moet met name gedacht worden aan het vestigen van een hypotheek, het ontbinden van gemeenschappelijke eigendom of de eerste inschrijving van onroerende goederen. Het gebruikelijke tarief bedraagt 1,5%. Sommmige handelingen zijn tegen een nultarief belast.

Gemeentelijke belastingen

De bevoegdheid voor het heffen van sommige belastingen ligt exclusief bij de gemeentes. De tarieven en parameters op basis waarvan geheven kan worden kunnen door de gemeentes zelf, binnen een door de staat aangegeven limiet, vastgelegd worden. De verschillen tussen de gemeentes kunnen dan ook groot zijn. Voorbeelden van gemeentelijke belastingen zijn:

  • Onroerendezaakbelasting (I.B.I.)
  • Meerwaarde belasting over de waarde van de grond (I.V.T.N.U.), beter bekend als de ‘plusvalía’. Deze belasting wordt bij iedere overdracht geheven en wordt berekend over de waarde van de grond. Deze belasting staat sterk onder druk. In principe wordt er in de betreffende wet gesteld dat het om een ‘winstbelasting’ gaat. In de praktijk werd deze belasting ook geheven als er bij een overdracht verlies werd gemaakt. Het Spaanse Constitutionele Hof heeft in een uitspraak van vorig jaar enkele artikelen die deze belasting regelen nietig verklaard en bepaald dat deze belasting niet mag worden geheven indien er geen winst wordt gemaakt. Er is op dit moment overleg hoe de regelgeving aan te passen.

PRAKTIJK

Voor een goede fiscale advisering is het noodzakelijk om naast de de landelijke juist ook de regionale wetgeving te kennen. In de afgelopen jaren zijn de regionale regels vaak gewijzigd en wisselden de vrijstellingen en kortingen jaarlijks. Daarnaast is het zo dat bepaalde constructies door bijvoorbeeld de Nederlandse en Spaanse belastingdienst fiscaal anders worden beoordeeld. Zo wordt bijvoorbeeld het opheffen van huwelijkse voorwaarden, waarbij het vaak zo is dat de ene echtgenoot ‘rijker’ wordt, in Spanje gezien als een –zwaarbelaste- schenking. Ook is het zo dat als in de afwikkeling van een wettelijke verdeling gesteld wordt dat de langstlevende echtgenoot overbedeeld wordt, de Spaanse fiscus deze overbedeling belast met (10%) transmissiebelasting.

De Spaanse notaris is voldoende bekend met alle Spaanse belastingen om de cliënt op fiscaal gebied te adviseren. De Spaanse notaris is bovendien verplicht om de cliënt in de notariële akte te informeren over alle belastingen die uit de akte voortvloeien. Deze bepalingen worden vaak aan het einde van een akte opgenomen.

María Sánchez Moreno is notaris te Alicante. Zij is vice voorzitter van de UINL werkgroep voor internationale betrekkingen (CAE) en afgevaardigde in de Europese werkgroep voor onroerend goed en EUFIDES, het Europese digitale platform voor het notariaat. Zij is co-auteur van het handboek ‘Sucesiones’ van de Universiteit van Valencia en co-auteur van het hoofdstuk Spanje van het Handboek Boedelafwikkeling, uitgegeven door de Universiteit van Groningen.
Wilt u meer weten over ons, kijk dan op onze website http://mariasanchezmoreno.com/