nieuwsbrief januari / María Sánchez Moreno / juridisch

Executeur-afwikkelingsbewindvoerder

Volgens Nederlands erfrecht heeft de executeur- afwikkelingsbewindvoerder ruime bevoegdheden. Sinds de invoering van de Europese Erfrechtverordening is -indien het Nederlandse recht het toepasselijke erfrecht op een nalatenschap is- ook op de afwikkeling van de nalatenschap in Spanje Nederlands recht van toepassing. Dat is niet altijd even eenvoudig.

Bevoegdheden

De executeur-afwikkelingsbewindvoerder heeft de bevoegdheid om de nalatenschap te verdelen, legaten uit te keren en schulden uit te betalen. Indien hij daarvoor onroerende goederen zou moeten verkopen, heeft hij daar tevens de bevoegdheid voor. Ook kan hij over de bankrekeningen beschikken. Al deze bevoegdheden zouden ook in Spanje op de executeur-afwikkelingsbewindvoerder van toepassing moeten zijn, indien Nederlands erfrecht van toepassing is op een nalatenschap. In dit artikel zal ik stilstaan bij verschillende instanties waar de executeur-afwikkelingsbewindvoerder in Spanje mee te maken krijgt.

Notaris en bewaarder (Registrador)

De notaris en bewaarder zijn de terzake deskundigen op juridisch gebied en bekend met de Europese Erfrechtverordening. In de regio’s met grote aantallen buitenlanders zullen zij regelmatig te maken krijgen met het feit dat niet Spaans maar buitenlands erfrecht op een nalatenschap van toepassing is. Zij zijn er dus aan gewend zijn dat er informatie of juridische documenten door buitenlandse notarissen aangeleverd wordt.

Indien in een verklaring van erfrecht (of op andere wijze) aan de Spaanse notaris duidelijk de bevoegdheden en beperkingen van de executeur-afwikkelingsbewindvoerder duidelijk gemaakt worden, zal hij op basis daarvan de ‘Nederlandse’ bevoegdheden respecteren. Indien de informatie onvoldoende of incompleet is, dan zal de Spaanse notaris aanvullende informatie opvragen alvorens een akte te passeren. Vragen zoals: mag de executeur- afwikkelingsbewindvoerder de huwelijkse goederengemeenschap verdelen of mag hij onroerende goederen ook nadat deze op naam van de erfgenamen gesteld zijn nog verkopen en tot welke termijn, zullen door de Nederlandse notaris in bijvoorbeeld een  legal opinion beantwoord moeten worden.

Belastingdienst

Indien de executeur-afwikkelingsbewindvoerder moet handelen bij de Spaanse belastingdienst, zal hij in eerste instantie niet te maken krijgen met een deskundige op dit rechtsgebied, laat staan met een medewerker die enige kennis van de Europese erfrechtverordening heeft. Zonder volmacht van de erfgenamen zal het voor de executeur dus niet eenvoudig zijn om in naam van de erfgenamen te kunnen handelen bij het doen van belastingaangiftes of terugvordering van belastinggelden.

Banken

De Spaanse banken hebben het niet verstrekken van informatie aan cliënten en de onbereikbaarheid van de juridische dienst te discussiëren tot een kunst verheven. Er kan slechts met een medewerker van de bank gesproken worden die de ‘oordelen’ van de juridische dienst van de bank doorgeeft. Weerwoord is niet mogelijk. Zelfs de Spaanse notaris heeft amper of niet de mogelijkheid om met de juridische dienst van een bank een aangelegenheid te bespreken. Indien de executeur geen respons op zijn verzoek krijgt, zal hij genoodzaakt zijn om een advocaat in de arm te nemen.

Praktijk

Eén van de problemen die zich zullen voordoen bij een afwikkeling van een nalatenschap door de executeur-afwikkelingsbewindvoerder zonder medewerking van de erfgenamen, is dat de executeur niet de bevoegdheid heeft om in naam van de erfgenamen en legatarissen te aanvaarden. Voor de tenaamstelling van goederen zou dat niet onoverkomelijk zijn, maar in de praktijk zal niet iedere notaris of bewaarder direct akkoord gaan met het feit dat in dat geval de executeur toch de woning kan verkopen.

Een andere kwestie is dat zonder medewerking van de erfgenamen geen fiscale nummers (NIE-nummers) verkregen kunnen worden, waardoor er geen belastingaangifte gedaan kan worden. Zonder belastingaangifte wordt een woning niet op naam van de erfgenamen ingeschreven. Eventueel zou de belastingaangifte op naam van de executeur gedaan kunnen worden, maar in dat geval zullen er geen kortingen van toepassing zijn zal de te betalen belasting absurd hoog uitvallen; tevens kan er dan in Nederland geen vermindering dubbele erfbelasting verkregen worden, waardoor deze optie absoluut af te raden is.

CONCLUSIE

Ook als de Spaanse notaris en bewaarder hun volledige medewerking geven aan een afwikkeling van een nalatenschap door een executeur-afwikkelingsbewindvoerder volgens Nederlands recht, is het sterk aan te bevelen dat de erfgenamen en/of legatarissen hem een notariële volmacht verlenen. Het is altijd eenvoudiger om problemen te vermijden dan om deze op te lossen. Mocht dat geen optie zijn, dan zal ik in mijn geval er in ieder geval alles aan doen om de afwikkeling doorgang te laten vinden.