Het moderne bouwen in Spanje

In de 2e helft van de 19e eeuw vindt er in  Spanje een ingrijpende verandering plaats in de bouwstijl van zowel de utiliteitsbouw als woonhuizen. De oorzaak van deze “revolutie” in de architectuur is gelegen in de mogelijkheid om op grote schaal nieuwe bouwmaterialen te produceren.

Tot die tijd werd alles gebouwd met hout, natuursteen en baksteen. Rond 1770-1780 was er al gietijzer ter beschikking gekomen om in de constructiebouw  toe te passen, maar dat kon nu door verbeteringen in het productieproces goedkoper in grote hoeveelheden worden geproduceerd. Voor baksteen geldt hetzelfde.

In de periode 1850-1900 worden staal ( veel sterker en goedkoper dan gietijzer en smeedijzer), gewapend beton en industrieel vlakglas ontwikkeld.

Architecten staan dan voor een dubbele keuze nl. al dan niet gebruik  maken van deze nieuwe bouwmaterialen. En bij toepassing  voor de keuze om ze al dan niet zichtbaar aan te wenden.

Dit is goed te zien in een aantal hieronder besproken gebouwen, die in de periode 1850-1920 op diverse plaatsen in Spanje zijn gebouwd .

Het Estación las Delicias  in Madrid (afb. 1) dat gebouwd is in 1879-1880 laat onverbloemd zien uit welke materialen het is opgebouwd. Namelijk uit baksteen, staal en vlakglas. De hele staal en glasconstructie van de immense stationskap is duidelijk zichtbaar en er zijn verder geen andere bouwmaterialen of decoratieve elementen aan toegevoegd. De architect had er voor kunnen kiezen om de overkapping achter bijvoorbeeld een natuurstenen gevel te verbergen. Door dit niet te doen maakt hij duidelijk dat ook een gevel van staal en glas  esthetisch verantwoord is en op zich van schoonheid getuigt.

Bij het Palacío de Cristal (afb. 2 en 3) in het Buen Retiro Park in Madrid gaat de architect Ricardo Velazquez Bosco nog een stap verder. Het hele frame
bestaat uit gietijzer en vlakglas. Natuursteen is slechts summier toegepast. Deze orangerie die gebouwd is om planten en bomen uit de Filippijnen ten toon te stellen is gebouwd naar het voorbeeld van het beroemde Crystal Palace uit Londen van de architect Paxton. De orangerie laat zien dat er met deze moderne materialen een nieuw soort van gebouwen kunnen worden gecreëerd van een unieke schoonheid en pracht.

Een volgend voorbeeld is het spoorwegstation Puerta de Atocha in Madrid (afb 4 en 5). De architect was een leerling van Gustave Eiffel de bouwer van de gelijknamige Eiffeltoren in Parijs die van smeedijzer is gemaakt. Ook hier is de glazen en smeedijzeren overkapping in zijn volle pracht te zien. Het verschil met de vorige gebouwen is dat er wel meer decoratieve details aangebracht zijn, zoals sfinxen en een overdadige, barokke klok.

Een heel andere weg bewandelt een architect als Gaudi als we zijn Casa Batlló (afb. 6 en 7 ) in Barcelona bekijken. Gewapend beton dat in de façade gebruikt is gaat schuil achter een zandstenen bekleding van de 2 benedenverdiepingen, de rest van de façade is overdekt met mozaïeken. De smeedijzeren balkons zijn zo bewerkt dat  niet meer te zien is dat ze van ijzer gemaakt zijn.

Hetzelfde geldt voor het Palau Música in Barcelona van Lluis Domenech i Montaner. (afb 8,9 en 10). Alhoewel hier en daar wel nog wat ijzeren ramen zijn te zien, zijn ook hier in feite alle constructieve delen overdekt met mozaïeken en sculpturen.

Dit alles leidend tot een gebouw dat zeker exuberant in zijn uitvoering genoemd mag worden. En dit geldt zowel voor het exterieur als het interieur.

Optimiza architecten

Geschreven door Wout Buijs
Optimiza
 is een multidisciplinair architectenbureau gespecialiseerd in het ontwerpen van woningen, industriële en bedrijfsgebouwen. Hetzelfde geldt voor de binnenhuisarchitectuur. Wij zorgen ook voor de begeleiding van nieuwbouw en verbouwingen.
Bovenal garanderen wij dat uw opdrachten worden uitgevoerd binnen het afgesproken budget en gerealiseerd binnen de overeengekomen termijnen.

Optimiza is de ontwerper van het Nederlands Business Centrum Spanje.
Bezoek ook onze website https://www.optimizaespacios.com/