Verkiezingen en erfbelasting

Het is verkiezingstijd. In de programma’s van de politieke partijen staat het altijd mooi om belastingverlagingen aan te kondigen. Eén van de eerste belastingen waarvan aangekondigd wordt dat die verlaagd of afgeschaft zal worden is altijd de erfbelasting. Na de verkiezingen zullen we het zien, maar tot het afschaffen is tot nu toe nog niet gekomen.

Erfbelasting in Spanje

Om beter te kunnen begrijpen waarom de erfbelasting in Spanje een hot issue is, moet eerst uitgelegd worden hoe de erfbelasting in Spanje in elkaar steekt.

De erfbelasting is een nationale belasting, vastgelegd in de wet 29/1987; de wet LISD, oftewel ‘belasting over nalatenschappen en schenkingen’. De toepasselijke tabel voor de te betalen erfbelasting is progressief. Door een erfgenaam in eerste graad (echtgenoot, ascendent of afstammeling) worden de volgende bedragen aan erfbelasting betaald:

Over een verkrijging van    100.000 euro     9.838 euro

Over een verkrijging van    200.000 euro   28.250 euro

Over een verkrijging van 1.000.000 euro 262.697 euro

Echter hebben alle autonome regio’s de mogelijkheid om kortingen op de te betalen belasting toe te passen. Dat kan geschieden door een belastingvrije voet op de verkrijging toe te passen, een korting op het te betalen bedrag toe te passen of door een gelijkstelling toe te kennen aan een erfgenaam die in een zwaarder belaste categorie valt aan een erfgenaam in eerste graad.

  • Zo kent bijvoorbeeld de regio Andalucía een vrijstelling voor erfgenamen in eerste graad van een bedrag ter grootte van 1.000.000 euro over de verkrijging. Over iedere verkrijging daarboven wordt de eerdergenoemde nationale tabel toegepast.
  • Regio’s zoals Madrid, Murcia of Canarische eilanden kennen een vrijstelling van 99% over de te betalen quote, zodat er bij een -overeenkomstig bovenstaande tabel- te betalen bedrag aan erfbelasting van 262.697 euro slechts 2.626,97 euro betaald hoeft te worden.
  • De regio Cataluña kent een gelijkstelling van partners aan echtgenoten, waarbij nauwelijks aan enige formaliteiten voldaan hoeft te worden, zoals het opstellen van een partnerschapsovereenkomst of het registreren van het partnerschap. Sommige regio’s zoals Andalucía of Valencia kennen deze gelijkstelling ook toe, echter alleen in die gevallen waar het een geregistreerd partnerschap betreft. Andere regio’s kennen geen gelijkstelling toe aan partners, waarbij deze dan als volledig buitenstaander worden belast. (!)

Het moge duidelijk zijn dat het in Spanje nogal uitmaakt welk belastingstelsel op een nalatenschap van toepassing is. De grote verschillen tussen de regio’s worden dan ook al lang als onrechtvaardig beschouwd.

Voorstellen politieke partijen

Veel politieke partijen hebben in hun programma staan dat de erfbelasting door hen zal worden afgeschaft. Daarmee bedoelen ze dat er dermate veel kortingen zullen worden toegepast dat erfgenamen in eerste lijn een nagenoeg volledige korting zullen kennen, hetzij via een korting over de verkrijging, hetzij een korting op het te betalen bedrag of beide.

Interessant is dat de regeringspartij PSOE, die ook de afgelopen nationale verkiezingen van 28 april heeft gewonnen in haar programma pleitte voor een ‘harmonisering van de erfbelasting’. Daarbij zou er een nieuwe nationale wet aangenomen moeten worden, waarbij er hoge vrijstellingen zullen bestaan, en waarbij de autonome regio’s nog maar een minimale mogelijkheid zullen hebben om extra kortingen toe te passen. Daarmee zouden de grote verschillen tussen de regio’s opgeheven worden en een nationaal gelijkluidend (erf)belastingstelsel gecreëerd worden; iets wat in Spanje wel wenselijk is.

Nu de verkiezingen achter de rug zijn en blijkt dat de PSOE met andere partijen moeten onderhandelen om tot een regeerakkoord te komen, is de vraag echter in welke mate het afschaffen van de erfbelasting nog steeds een issue is, en welke eisen de partijen waarmee het akkoord bereikt moet worden hier nog aan stellen. In de praktijk blijkt dat dit programmapunt iedere vier jaar weer op het prioriteitenlijstje staat…

Erik de Haan is fiscaal adviseur nalatenschappen en oprichter van Kompas Consulting, het adviesbureau voor de afwikkeling van nalatenschappen in Spanje. Erik en zijn echtgenote María Sánchez Moreno, de Nederlands sprekende notaris van Alicante, zijn de auteurs van het hoofdstuk Spanje van het handboek boedelafwikkeling, uitgegeven door de Universiteit van Groningen; hét naslagwerk voor de Nederlandse notaris. Zie ook onze website: www.kompasconsulting.es