Testament met wettelijke verdeling

Mijn echtgenote en ik hebben kort geleden ons testament bij de Nederlandse notaris getekend. Wij zijn resident in Nederland en hebben een vakantiehuis in Spanje. We hebben samen twee kinderen. In ons testament is een zogenaamde “wettelijke verdeling” vastgelegd. Wij vragen we ons af of een dergelijk ‘langstlevende testament’ wel gewoon in Spanje uitgevoerd kan worden als één van ons overlijdt. We horen daar veel verhalen over…

Er zijn drie kwesties waar u rekening mee moet houden met het afwikkelen van een nalatenschap in Spanje. De ene is van juridische -, de andere van fiscale- en de laatste van praktische aard.

Juridisch
Als u zegt dat er in uw testament voor de wettelijke verdeling is gekozen, dan betekent dat er ongetwijfeld naar Nederlandse wetteksten is verwezen. Sinds de invoering van de Europese Erfrecht Verordening (EEV) wordt dat al als een impliciete rechtskeuze beschouwd en is Nederlands erfrecht op uw nalatenschap van toepassing. Los van deze impliciete rechtskeuze is er in uw testament ongetwijfeld ook een expliciete rechtskeuze is opgenomen. Dat wordt tegenwoordig nagenoeg altijd in een Nederlands testament vastgelegd. Op uw nalatenschap is dus Nederlands erfrecht van toepassing; dat wil zeggen in ieder geval in alle landen in de Europese Unie die de Verordening geratificeerd hebben. Het Verenigd Koningkrijg en Denemarken hebben dat niet gedaan en natuurlijk is de Verordening ook niet van toepassing in alle landen buiten de EU.

Met andere woorden: de afwikkeling in Spanje van de nalatenschap van een Nederlander die voor de wettelijke verdeling heeft gekozen is gewoon zo uit te voeren.

Fiscaal
De Spaanse fiscus zal echter zeer blij zijn met de door u gekozen constructie, als daar geen verdere nuances op zijn aangebracht of mogelijkheden tot belastingbesparing zijn aangebracht. De traditionele Nederlandse langstlevende constructie brengt fiscaal gezien nogal wat problemen met zich mee. Ik heb daar vaker over geschreven, maar in het kort betekent het dat de Nederlandse fiscus in een dergelijk geval beschouwt dat er drie erfgenamen zijn, die alle drie over hun erfdeel aangifte moeten doen en de Spaanse fiscus in principe alleen uitgaat van het feit dat er aangifte erfbelasting gedaan moet worden door diegene die de goederen verkrijgt. Zo kan het dus gebeuren dat er in Nederland alleen over de ‘verkrijging’ van de kinderen erfbelasting betaald moet worden –aangezien de langstlevende een grote vrijstelling heeft- en in Spanje alleen over de verkrijging door de langstlevende echtgenoot. Aangezien de belastingplichtige in deze gevallen niet dezelfde persoon is, kan er geen vermindering voor dubbel betaalde erfbelasting toegepast worden. Op dit moment bestaan er grote kortingen over de te betalen erfbelasting in veel Spaanse regio’s, maar -afhankelijk van de bedragen en de kortingen per regio- kan dit al gauw om een bedrag van vele duizenden euro’s gaan.

Door de toebedeling van de Spaanse woning aan de langstlevende echtgenoot wordt deze eigenaar van de woning. Bij diens overlijden wordt de volledige woning dan opnieuw door de Spaanse fiscus met erfbelasting belast. De vordering van de kinderen die door het eerste overlijden ontstaan is, wordt hier niet in mindering gebracht. Zo kan een woning door de wettelijke verdeling dus driedubbel belast worden.

Praktisch
Wegens het grote aantal buitenlanders aan de Spaanse Costa’s is het merendeel van de Spaanse notarissen hier ondertussen redelijk goed bekend met de grote lijnen van buitenlands erfrecht. Op basis van een verklaring van erfrecht van een Nederlandse notaris moet een wettelijke verdeling dan goed af te wikkelen zijn bij de Spaanse notaris. U hoeft van hem echter geen ingewikkelde fiscale constructies te verwachten. Daarvoor moet u bij een fiscaal adviseur zijn.

Conclusie
De wettelijke verdeling kent in Spanje met name een groot probleem op fiscaal gebied. Zorg er dan ook voor dat u zich tijdig laat informeren over de te betalen belastingen.

Erik de Haan is fiscaal adviseur nalatenschappen en oprichter van Kompas Consulting, het adviesbureau voor de afwikkeling van nalatenschappen in Spanje. Erik en zijn echtgenote María Sánchez Moreno, de Nederlands sprekende notaris van Jijona, zijn de auteurs van het hoofdstuk Spanje van het handboek boedelafwikkeling; hét naslagwerk voor de Nederlandse notaris. Zie ook onze website: www.kompasconsulting.es