Vordering van de kinderen

Het merendeel van de afwikkelingen van nalatenschappen van Nederlanders verloopt volgens een langstlevende constructie, zoals een wettelijke of quasi-wettelijke verdeling. Normaal gesproken ontvangen de kinderen slechts een vordering die in principe pas na het overlijden van de langstlevende echtgenoot opeisbaar is. Voor afwikkelingen met Spaanse goederen schuilt daar een dubbel probleem.

Het eerste probleem doet zich voor bij de afwikkeling van de nalatenschap van de eerste ouder en het tweede probleem bij de afwikkeling van de nalatenschap van de langstlevende ouder.

Overlijden eerste ouder

Bij het overlijden van de eerste ouder worden volgens de gebruikelijke Nederlandse langstlevende constructie de echtgenoot en kinderen tot erfgenaam benoemd (meestal) voor gelijke delen. Vervolgens worden alle goederen aan de echtgenoot van de overledene toebedeeld en ontvangen de kinderen slechts een vordering. Fiscaal gezien worden in Nederland de erfgenamen aangeslagen voor hun erfdeel, ondanks het feit dat de kinderen nog geen goederen ontvangen. De Spaanse fiscus oordeelt echter dat erfgenamen belasting moeten betalen over de goederen die zij daadwerkelijk verkrijgen en zal -in het geval een Spaanse woning volledig aan de echtgenoot van de overledene wordt toebedeeld- de echtgenoot voor 100% van de waarde van de verkrijging in Spanje belasten. De vordering van de kinderen wordt hierop niet in mindering gebracht en zo vindt er dus geen besparing door spreiding plaats op de te betalen erfbelasting.

Een bijkomend nadeel is dat de langstlevende echtgenoot in Nederland voor een grote vrijstelling in aanmerking komt en veelal geen of weinig erfbelasting hoeft te betalen en eventueel in Spanje betaalde erfbelasting dus niet in Nederland in mindering gebracht kan worden, daar waar een betaling van Spaanse erfbelasting door de kinderen vaak wel aftrekbaar is, aangezien deze in Nederland slechts een kleine vrijstelling hebben en dus in de regel in Nederland wel moeten betalen.

Overlijden tweede ouder

Bij het overlijden van de tweede ouder bevindt zich in de nalatenschap een schuld aan de kinderen op basis van de vordering voortkomend uit de nalatenschap van de eerst overleden ouder.

Spanje erkent deze vordering weliswaar civielrechtelijk, maar niet voor wat betreft de fiscaliteit. Bij de verdeling van de Spaanse goederen uit de nalatenschap kan in principe een gedeelte van de goederen op naam gesteld worden, als uitbetaling van de vordering op de nalatenschap. De Spaanse fiscale wetgeving stelt echter dat vorderingen tussen (onder meer) overledene en erfgenaam niet in mindering op de verkrijging gebracht kunnen worden. Zo wordt het op basis van de wettelijke verdeling beoogd fiscaal voordeel in Spanje dus niet bereikt.

Wel kan de vordering opgevoerd worden indien de erfgenamen van de langstlevende niet dezelfde zijn als de kinderen van de eerst overleden ouder die de vordering hebben verkregen, zoals bijvoorbeeld het geval kan zijn bij kinderen uit verschillende huwelijken of in het geval een kind door de tweede ouder is onterfd. Waar dan wel rekening mee moet worden gehouden is dat voor het inbrengen van een vordering in Spanje vereist is dat deze in notariële akte is vastgelegd op een datum vóór het overlijden van de langstlevende. Om deze reden is het dan ook aan te bevelen dat in dergelijke gevallen na het overlijden van de eerste ouder een notariële vaststellingsovereenkomst gemaakt wordt.

Conclusie

De wettelijke verdeling en vergelijkbare constructies kennen in Spanje met name een groot probleem op fiscaal gebied. Het is vanuit fiscaal oogpunt interessant dat in een testament de mogelijkheid open gelaten wordt dat dat kinderen direct van de eerste ouder Spaanse goederen erven.

Erik de Haan is fiscaal adviseur nalatenschappen en oprichter van Kompas Consulting, het adviesbureau voor de afwikkeling van nalatenschappen in Spanje. Erik en zijn echtgenote María Sánchez Moreno, de Nederlands sprekende notaris van Alicante, zijn de auteurs van het hoofdstuk Spanje van het handboek boedelafwikkeling, uitgegeven door de Universiteit van Groningen; hét naslagwerk voor de Nederlandse notaris. Zie ook onze website: www.kompasconsulting.es