TRUBINAL SUPREMO BEHOEDT SPAANSE BANKENSECTOR VOOR MEGACLAIM

Wie in Spanje een hypotheek neemt op zijn huis moet rekening houden met forse kosten. Dat komt vooral door de zogenaamde AJD-belasting (“Actos Jurídicos Documentados”). Daarmee belast de Spaanse overheid transacties met een geldelijk belang die bij de notaris worden gepasseerd en in een openbaar register worden ingeschreven. De hypotheekakte is zo´n transactie. Het tarief is in de meeste regio´s van Spanje 1,5%, te berekenen over de totale hypothecaire aansprakelijkheid, dat wil zeggen het bedrag van de lening inclusief de kosten en rente waarvoor de woning kan worden uitgewonnen bij een hypotheekexecutie. Een hypotheek van 200.000 € leidt zo tot een AJD-heffing van ca. 3.900,00 €. Deze enorme kostenpost komt van oudsher voor rekening van degene die de hypotheek aanvraagt.

Even leek het erop dat deze kosten voortaan door de banken zouden worden gedragen. De Spaanse Hoge Raad, het Tribunal Supremo, bepaalde op 16 oktober jl. in een uitvoerig gemotiveerde uitspraak dat de belasting voortaan voor rekening zou moeten komen van de banken. De bank is immers de enige partij die belang heeft bij de hypotheekakte en de kadastrale registratie ervan, aldus de redenering van het Tribunal Supremo.

Met het arrest van 16 oktober 2018 brak de hoogste Spaanse rechter met haar eigen jurisprudentie die al ruim twee decennia ongewijzigd is en bepaalt dat de consument opdraait voor deze kosten.

De uitspraak sloeg bij de Spaanse banken in als een bom. BBVA, CaixaBank, Bankia, Bankinter en Banco Sabadell verloren sinds de uitspraak tussen de 5% en 7% op de beurs in Madrid.

Nog geen 24 uur na publicatie van de uitspraak kwam het Tribunal Supremo met een persbericht waarin het liet weten begin november een definitieve uitspraak te zullen doen over deze materie. In Spanje wordt er algemeen vanuit gegaan dat het tribunaal geschrokken is van de desastreuze financiële consequenties die de uitspraak voor de Spaanse bankensector zou hebben (geschat op minimaal 5 miljard euro), temeer nu de uitspraak mogelijk zelfs terugwerkende kracht zou hebben, een aspect waar het arrest zich nog niet over uitliet.

Op 6 november 2018, na drie volle dagen van vergaderen, kwamen de raadsheren van de bestuurskamer van het Tribunal Supremo met hun definitieve uitspraak: met een krappe meerderheid (15 stemmen voor, 13 tegen) luidt de beslissing dat het tribunal uiteindelijk besluit niet te breken met haar vaste jurisprudentie: de AJD-belasting blijft daarmee voor rekening van de partij die de hypothecaire lening verkrijgt, ook als dat een ´consument´ is in de zin van de Spaanse en Europese consumentenwetgeving.

Dat het Tribunal Supremo daarmee in een tijdsbestek van amper drie weken twee keer ´omgaat´ is een unicum en schaadt het aanzien en de geloofwaardigheid van het Spaanse hoogste rechtscollege. Dat dit onze Nederlandse Hoge Raad zou overkomen is ondenkbaar. Ook de schijn dat het Tribunal Supremo gevoelig is gebleken voor druk van de politiek en de bankensector, schaadt het imago en de onafhankelijke positie van het tribunaal want staat op gespannen voet met de scheiding der machten, een van de belangrijkste pijlers van een moderne democratie.

Omdat het hier gaat om consumentenbescherming kan de zaak nog worden voorgelegd aan het Hof van Justitie van de Europe Unie. De vraag is of het nog relevant is, nu onmiddellijk na de uitspraak van 6 november jl. de socialistische regering van premier Sánchez heeft aangekondigd de wet aan te passen zodanig dat de belasting voortaan voor rekening van de bank komt.

Mr M.H. Bressers – Bressers Law
Mr M.H. Bressers is Nederlands advocaat en Spaans abogado en is als zodanig ingeschreven bij de Orden van Advocaten te Den Haag én Barcelona.
Wilt u meer weten over ons kijk dan op onze website https://www.bresserslaw.com