De Catalaanse onafhankelijkheidsstrijd: hoe (il)legaal is het ophangen of verwijderen van gele linten in de publieke ruimte?

Wie recentelijk in Catalonië is geweest kan het niet ontgaan zijn: de talloze gele lasso´s en linten op muren, lantaarnpalen, gevels, hekken en bruggen. Zelfs gebouwen van de lokale overheid kleuren tegenwoordig geel als stil protest tegen het voorarrest van een groep Catalaanse politici. “Politieke gevangenen” in de woorden van de Catalaanse onafhankelijksbeweging. De politici worden verdacht van misdrijven rond het illegale referendum van 1 oktober 2017. Naar verwachting wordt hun zaak pas rond voorjaar 2019 inhoudelijk behandeld bij het hooggerechtshof in Madrid.

De gele-lintjesregen die over Catalonië is neergedaald kent inmiddels een dermate grote omvang  dat tegenstanders van de Catalaans onafhankelijkheid hebben gemeend niet langer passief te kunnen toekijken. Niet vreemd voor wie bedenkt dat volgens de laatste verkiezingen in Catalonië circa 50% van de stemgerechtigde bevolking tegenstander is van een onafhankelijk Catalonië. Verenigd onder de naam “Grupos de Defensa y Resistencia” (Defensie- en verzetsgroepen) worden nachtelijke campagnes organiseerd om, uitgerust met ruimtepakken en maskers, de publieke ruimte te ontdoen van de gele linten.

Opmerkelijk is dat de Mossos de L´Esquadra, de Catalaanse politie, in sommige gevallen aanhoudingen heeft verricht van personen die deelnamen aan dit soort schoonmaakacties. De Catalaanse deelstaatregering van president Quim Torra heeft vervolgens gesuggereerd dat vervolging zou kunnen plaatsvinden wegens overtreding van de wet, met boetes tot maar liefst 30.000 €.

Desgevraagd heeft de Procureur-Generaal in Madrid inmiddels laten weten geen wetsovertreding te zien in het aanbrengen noch in het verwijderen van de fameuze gele linten. Beide acties vallen volgens haar binnen de vrijheid van meningsuiting zolang er geen schade wordt toegebracht aan overheidseigendommen in de publieke ruimte.

Het is dan ook de vraag of vervolging van personen die de symbolen verwijderen legitiem is. In Madrid heerst de opvatting dat indien het Openbare Ministerie in Catalonië die zaken zou doorzetten, daarbij gesteund door de uitspraken van de Catalaanse regering, deze instanties zich schuldig zou maken aan machtsmisbruik. De GDR-comités wijzen op het curieuze feit dat iedere Spaanse gemeente plaatselijke verordeningen kent die reclame-uitingen zonder vergunning verbieden, maar dat de Catalaanse politie niets doet tegen de gele linten. Die passieve houding geeft al te denken, maar het aanhouden van personen die de linten verwijderen is de wereld op zijn kop.

Mr M.H. Bressers – Bressers Law
Mr M.H. Bressers is Nederlands advocaat en Spaans abogado en is als zodanig ingeschreven bij de Orden van Advocaten te Den Haag én Barcelona.
Wilt u meer weten over ons kijk dan op onze website https://www.bresserslaw.com